Cefndir

Mae tua 400,000 o ofalwyr di-dâl yng Nghymru, a disgwylir i’r ffigwr hwn godi i dros hanner miliwn erbyn 2027. Gall gofalu am anwylyd gael effaith andwyol ar iechyd a lles meddyliol a chorfforol, yn ogystal â chanlyniadau cyflogaeth ac addysg.

Mae’n bwysig i ni ddeall effaith rôl ofalu, a gweithio gyda gofalwyr di-dâl sy’n byw yn CTM i gynnal iechyd a llesiant da, teimlo eu bod nhw’n cael eu cefnogi, a gwireddu eu potensial.

Drwy wrando ar leisiau gofalwyr di-dâl, eu cynnwys a’u gwerthfawrogi, rydyn ni wedi datblygu meysydd blaenoriaeth y byddwn ni’n canolbwyntio arnynt am y pum mlynedd nesaf.

Ar y dudalen hon gallwch ddarllen sut y gwnaethon ni gasglu mewnwelediadau i lywio ein ffocws.

Sut wnaethon ni gynnwys gofalwyr di-dâl

Yn ystod hydref 2022 fe wnaethon ni gyfarfod â gofalwyr di-dâl mewn digwyddiad a gynhaliwyd gan Ofalwyr Pen-y-bont ar Ogwr, yn ogystal â rhedeg ein hac-a-thon ein hunain.

Fe edrychon ni ar y blaenoriaethau a amlygwyd ar gyfer gofalwyr di-dâl yn ein Hasesiad o Anghenion y Boblogaeth a thrafod pa gamau y gallwn ni eu cymryd i wella gwasanaethau.

Ymysg y themâu a archwiliwyd roedd:

• Iechyd Corfforol a Llesiant Meddyliol
• Mynediad at wybodaeth a gwasanaethau
• Amser i fi
• Cefnogaeth i ofalwyr
• Unigrwydd ac ynysrwydd
• Byw’n annibynnol
• Adref o’r ysbyty
• Gwasanaethau a chymorth cymunedol
• Gofal dementia da

Sut y gellir gwella gwasanaethau?

I grynhoi, hoffai gofalwyr di-dâl weld:

• Ailddiffinio’r term ac ail-fframio’r ieithwedd a ddefnyddir wrth gyfeirio at ‘ofalwyr’ – gall gymryd amser hir i bobl adnabod eu hunain fel gofalwr, a all olygu nad ydyn nhw’n ceisio cymorth tan i bethau fynd i’r pen.
• Sefydlu un tîm ‘o amgylch y gofalwr’ i sicrhau bod lefel gyson o gymorth.
• Symleiddio’r broses ddiagnosis i blant gyda thîm amlddisgyblaethol a sefydlwyd i adnabod masgio, deall materion a sut i gefnogi’r plentyn
• Integreiddio sefydliadau trydydd sector o fewn timau ysbytai i sicrhau bod gofalwyr yn cael cyngor a chefnogaeth cyn gynted ag y bydd eu hanwyliaid yn mynd yn sâl
• Sefydlu grŵp cymunedol fel y gall pobl sy’n byw gyda dementia ac Alzheimer’s fynd i gymdeithasu a chael hwyl gyda phobl ar yr un cam o’r daith, a fydd yn rhoi sicrwydd a chysur i ofalwyr (e.e. grŵp tebyg i Men’s Shed).
• Ymgyrch ymwybyddiaeth i gydnabod y gwerth mae gofalwyr yn ei gynnig, a hawliau gofalwyr, ac i helpu pobl i ddeall pryd y maen nhw’n ofalwr er mwyn iddyn nhw allu ceisio cymorth cyn argyfwng.
• Gwella’r broses o rannu gwybodaeth – sefydlu hyb gwybodaeth i ofalwyr allu cael gafael ar yr holl wybodaeth sydd ei hangen arnynt, wedi’i gefnogi gan gwrs i ofalwyr a gaiff ei arwain gan sefydliad ymbarél a gofalwyr, er mwyn cynnig cyngor, cymorth a gwybodaeth am Hawliau Gofalwyr
• Cefnogi gofalwyr i gael llais ac i ddylanwadu ar wasanaethau yn gydgynhyrchiol trwy gynnal sgyrsiau ‘beth sy’n bwysig?’ mwy ystyrlon